Iako je Sarajevo u građanskom ratu ostalo bez 160.000 Srba, a danas ih ima oko 4.000, u njemu su uprkos svemu sačuvani brojni objekti koji svedoče o srpskoj istroji u tom gradu.
Kuća čuvene porodice Despić, čiji je najstariji deo sagrađen u 17. veku, poklonjena gradu, upravo svedoči o takvim ljudima i doprinosu Despića svom Sarajevu.
Despići su bili izuzetno bogata i na daleko čuvena trgovačka i zanatlijska porodica. U vreme turske uprave, dok je Sarajevo bilo središte trgovačkih puteva između istoka i zapada, porodica Despić doživela je ekonomski vrhunac. Bavili su se krznarstvom. U tom periodu jedan od Despića kupio je zemljište na nekadašnjem Latinluku, i podigao kuću koja još uvek prkosi vremenu.
Foto: srbiubih.com
U muzeološkom pogledu kuća je postavljena veoma interesantno jer prikazuje život sarajevskih Srba u veoma dugom periodu, odnosno obuhvata celi 19. i veliki deo 20. veka. U prizemnom delu kuće vidljiv je osmanlijski uticaj dok se na ostalim spratovima može videti uticaj Austrougarske, odnosno zapadne kulture.
U kući se mogu videti nameštaj, slike, pa i delo Paje Jovanovića, ikone i kandila, italijanska ogledala i engleski sat, skupoceni lusteri i sve je onako kako su ga Despići ostavili.
Despići su u jednoj prostoriji koja se i danas naziva "Pozorišna sala" organizovali predstave za svoje prijatelje, rodbinu, poslovne partnere kao i diplomate koji su u ono vreme radili u Sarajevu. Organizovali su pozorište ugledajući se na engleskog konzula, izvesnog Holmsa. Zanimljivo je da su u prvom BiH pozorištu uglavnom igrani komadi Jovana Sterije Popovića.
Foto: srbiubih.com
Najistaknutiji među Despićima bio je Hadži Makso Despić – trgovac, državni blagajnik u turskom carstvu i potom gradski većnik u austrougarskom, zadužbinar, dobrotvor i vizionar. Makso je bio i inicijator osnivanja prvog sarajevskog muzeja - Muzeja Stare pravoslavne crkve.
Makso Despić je čuven i po svom testamentu. U njemu je siromašnim Sarajlijama, svih veroispovesti, ostavio značajnu sumu novca i dao precizna uputstva o sahrani, da recimo "za njim crninu kao žalost niko ne nosi i na kola da se ne smeju stavljati cveće i venci. Parastos bez ikakvih skupova i gozbi, jer dovoljno je za života ugostio ljudi, a Bog mu dao sva blaga ovoga sveta u deci i porodu koji iza sebe ostavlja da i oni budu dika i ponos na uslugu srpskom narodu".
Posljednji potomak Despića 1967. godine napustio Sarajevo. Jedini njegov zahtev je bio da kuća postane muzej i da prikazuje kulturu i život srpskog pravoslavnog građanstva. Кuća je bila zatvorena od 1971. godine i nije služila predviđenoj nameni. Кao muzej je otvorena pre nekoliko godina.
Autor: redportal.rs
