Dan Republike, 29. novembar, bio je centralni praznik u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji i obeležavao se sa velikim poštovanjem, priredbama, svečanim sednicama, putovanjima i masovnim okupljanjima. 🎉 Za mnoge generacije predstavljao je simbol zajedništva i identiteta koji je prevazilazio republičke granice.
Razlog zbog kojeg je ovaj datum imao toliku težinu nalazi se u događajima iz Drugog svetskog rata. Upravo 29. novembra 1943. godine održano je Drugo zasedanje Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) u Jajcu. Na tom skupu donete su ključne odluke koje su postavile temelje buduće jugoslovenske države. Najpre, ukinuta je monarhija sa dinastijom Karađorđevića, a kralju Petru II zabranjen je povratak u zemlju dok se narod ne izjasni o svojoj budućnosti. Time je jasno naglašena namera da se stvori nova, republikanska država, zasnovana na potpuno drugačijim principima od predratne. 🤔
Druga važna odluka odnosila se na ustrojstvo zemlje. Jugoslavija je definisana kao federacija ravnopravnih naroda i republika, čime je postavljen politički model koji će biti osnova kasnije Federativne Narodne Republike Jugoslavije (a potom i SFRJ). Ovaj koncept ravnopravnosti i federalizma smatrao se jednim od najvećih iskoraka u odnosu na prethodno centralizovanu i konfliktima opterećenu Kraljevinu.
Osim toga, 29. novembra 1945. godine održano je zasedanje Ustavotvorne skupštine u Beogradu, na kojem je proglašena republika.
Zbog svega toga, 29. novembar nije bio samo praznik – za mnoge je predstavljao simbol otpora fašizmu, stvaranja novog društva i obnove zemlje nakon ratnih razaranja. Tokom decenija, Dan Republike postao je i važan društveni događaj: ljudi su putovali na mini-odmore, škole su organizovale svečane akademije, a u domovima kulture izvodile su se predstave i recitali.
Iako se danas više ne obeležava, 29. novembar ostaje jedan od najprepoznatljivijih i najemotivnijih datuma iz perioda jugoslovenske istorije, obavijen nostalgijom i sećanjem na vreme kada je taj praznik spajao milione ljudi širom zajedničke države. 🎆
Preminuo TITOV KUVAR 🕯️👨🏻🍳
Autor: redportal.rs
