Arheolozi prenose da su u Norveškoj, kako tvrde, otkrili najstariji kamen ispisan runama na svetu. Na njemu su natpisi koji su stari 2.000 godina i koji bi mogli da budu neprocenjivi za proučavanje razvoja pismenosti u Skandinaviji i Evropi.
Kamen je otkriven u prastarom grobu u Turifjordenu u istočnoj Norveškoj tokom jeseni 2021. od strane arheologa iz Muzeja za kulturnu istoriju, koji je deo Univerziteta u Oslu.
Nazvan je Svingerudskim kamenom jer je otkriven na lokalitetu po imenu Svingerudstein. Takvi tipovi kamena (runestone) su ispisani nordijskim simbolima, tj. slovima po imenu rune i često su se postavljali na nekropolama ili na mestu sahranjivanja. Ovaj primerak je oko 31x32 centimetara veliki blok crvenkastog kamena na čijoj prednjoj strani je ispisano 8 runa, a pored kojih je još podosta manjih ureza.
Karbonskim datiranjem kostiju i ugljenika iz groba otkriveno je da datira iz perioda prvih 200 godina nove ere, što ga čini nekoliko vekova starijim od dosadašnjih najstarijih istovetnih primeraka, što znači da su ove rune među ubedljivo najstarijim primerima korišćenja runa u Skandinaviji.
Same rune su simboli alfabeta koje je korišćeno od strane germanskih naroda (a prema nalazima od prošle godine na parčetu kosti sa inskripcijama iz Poljske, koristili su ga i slovenski narodi) u centralnoj Evropi i Skandinaviji sve do usvajanja latinice, To uključuje i sveopšte poznate vikinge čiji period se datira u vekove od 793. godine pa sve do kraja prvog milenijuma nove ere.
Smatra se da je runski alfabet nastao pod uticajem antičke latinice, koju su koristili stari Rimljani. Ova teza je dodatno potvrđena i arheološkim nalazima koji pokazuju da su postojali kontakti između skandinavskih plemena i Rima baš u periodu njegovo nastanka.
Poruka koja je ispisana na Svingerudskom kamenu teško je razumljiva i teško je dešifrovati, jer je ispisana u arhaičnoj formi alfabeta poznatoj pod imenom futark varijant i koja se razlikuje od runa koje su korišćene u kasnijem vikinškom periodu u srednjem veku. Pored runa na kamenu se nalazi još dosta sitnih ureza i simbola koji su nam strani.
Po latiničnoj formi i izgovoru, na kamenu je ispisano "idiberug", na osnovu čega istraživači špekulišu da se radi o ženi po imenu Idibera koja je možda sahranjena u grobu gde je otkriven kamen.
Kako objašnjava Kristel Zilmer, profesor pisane kulture i ikonografije u Muzeju kulturne istorije:
Tekst se najverovatnije odnosi na ženu po imenu Idibera, dok sam natpis može označavati "za Idiberu". Druge mogućnosti su da je idiberug prerađeno ime od idibergu/Idiberga, ili je možda to forma imena klana Idiberung.
Što se tiče ostali sitnih ureza, naučnici smatraju da ne nose nikakvo značenje.
ZVEZDA sredila NOVOG DESNOG BEKA!⚪🔴
Pre 102 godine NAPUSTIO nas je VOJVODA ŽIVOJIN MIŠIĆ 💔
Autor: redportal.rs
