Kroz zelokupnu istoriju RImske imperije bezbroj legija je regrutovano i raspuštano, ali jedna legija je služila skoro kroz celu istoriju imperije. od Rimske imperije pa potom i u Istočnom rimskom carstvu kojeg nazivamo Vizantija, sve do srednjeg veka - LEGIO V MACEDONICA.
Legija je prvi put regrutovana negde oko 43. godine p. n. e. tokom perioda kasne republike, možda čak i pod Oktavijanom Avgustom. U to vreme pojavljuju se dve pete legije Galicca i Urbana, obe mogu biti direktni preci Macedonice.
Kada je Avgust postao jedini vladar Rimske imperije 31. godine p. n. e, raspustio je oko polovine ukupnog broja legija, dok je ostatak konsolidovao u stajaću vojsku koja je postala srž kasnije imperijalne armije principata.
Legio V Macedonica je poslata u Makedoniju 30. godine p. n. e. gde je najverovatnije i dobila titulu Macedonica (makedonska). Legija je ostala tamo stacionirana sve do 6 godine nove ere, kada je premeštena u Oeskus na Dunavu u provinciji Mezija (Današnja Srbija, sa delovima Bugarske).
Oeskus je postao važan vojni centar u okviru rimskog Limesa na Dunavu - utvrđene vojne granice duž Rajne i Dunava. Legija je bila stacionirana u svom utvrđenju sa ulogom zaštite granice, dok su njeni delovi učestvovali u ratu sa Parćanima 58 - 63. godine i takođe bili stacionirani u Aleksandriji u Egiptu.
Sa izbijanjem Prvog jevrejskog ustanka 66. godine, imperator Neron je poslao generala Tita Flavija Vespazijana (budućeg cara) da uništi pobunu. Snage kojima je komandovao Vespazijan činile su Legio X Fretensis i Legio V Macedonica. U ratu, kasnije tokom kampanje, pridružio mu se i njegov sin Tit koji je pod svojom komandom imao Legio XV Apolonaris i više različitih pomoćnih formacija sačinjenih od trupa koje su donirali lokalni saveznici.
Nakon više godina borbi u Judeji, rimske snage su se do 70. godine probile do Jerusalima i stavile grad pod četvoromesečnu opsadu. Nakon nekoliko bitaka, ceao grad i Drugi hram (najveća hebrejska svetinja) su u potpunosti uništeni. Kako savremenik događaja Tit Flavije Josif, navodi u svojim istorijskim zapisima:
Jerusalim.... je toliko razore, uništen i spaljen do temelja, do same zemlje, da ništa nije preostalo što bi moglo ubediti nekog prolaznika ili posetioca da se tu nekada nalazilo ikakvo mesto na kome su živeli ljudi.
Nakon što je Vespazijan postao imperator a njegov sin Tit okončao rat u Judeji, legija se vratila nazad u svoje sedište u Oesus 71. godine.
Tamo je ostala sve do početka napada Dačana (naroda koji je živeo na teritoriji današnje Rumunije) na provinciju Meziju, gde jr V legija poslata u Bitku kod Tepe. Kasnije legija je nastavila izvošenje operacija i u ratu protiv Dačana koje je vodio car Trajan od 101. do 106. godine. Sa završetkom rata, legija je prebačena u Troezmis, tvrđavu na limesu u provinciji Mezija, sa ciljem da štiti provinciju od napada plemena Roksolani.
Kasnije, tokom vladavine Hadrijana, legija je bila poslata da skrši jevrejsku Bar Kohba pobunu koja je trajala do 136. godine, a koju su rimljani nazivali "Jevrejska ekspedicija". RImske snage je činilo 6 punih legija da pomoćnim elementima iz još 6 drugih legija.
U ratu je nestalo na stotine jevrejskih zajednica, veliki delovi Judeje su ostali bez stanovništva. Prema rimskom istoričaru Kasisusu Diu, 580.000 jevreja je ubijeno u ratu, dok je veliki broj njih umro od gladi i bolesti.
Od kraja drugog veka granice Rimske imperije su bile pod stalnim pritiskom germanskog plemena Markomani koje je ušlo u konfederaciju sa plemenima Kvadi, Vandali i Sarmaćanima.
Prema rimskom istoričaru Eutropiu, snage rimskog cara Marka Aurelija (među kojima i Legio V Macedonica), borile su se protiv Markomanske federacije tri godine u ratu koji je trajao do smrti cara 180. godine. Sam rat imao je malo uspeha, ali je osigurao stabilnost granice na Dunavu koja je ostala nepromenjena sve do pada zapadnog Rimskog carstva.
Aurelijev naslednik, Komod, dodelio je titule petoj legiji poput Pia Constans ("Verna i poštena") i Pia Fidelis ("verna i lojalna") 185. godine nakon što je Legio V Macedonica ugušila pobudu rudara zlata iz Dakije koji su unajmili plaćeničku armiju.
Tokom većeg dela 3. veka legija je ostala stacionirana u Potaisiji na Dunavu, gde se borila u stalnim okršajima sa gdačkim Karp plemenom zbog čega joj je imperator Valerijan dodelio i titulu Pia III Fidelis III ("Tri put verna i lojalna"). Kasnije dodatne titule za zasluge u ratovima jo je dodelio i imperator Galen, tačnije dodelio joj je još 7 titula za vernost.
Godine 274. Legio V Macedonica je ponovo prebačena u Oeskus gde je podigla drugu legionarsku utvrdu. Konjičke jedinice legije su prebačene u Mesopotamiju, gde su učestvovale u sukobima protiv Sasanidske imperije 296. godine.
Tokom reformi rimske armije u kasnoj antici, Makedonska legija je reformirana u tzv. comitatensis jedinicu, odnosno armiju perioda kasnog Rimskog carstva. Sada armija, je nastavila da čuva limes dok se oko nje celo zapadno Rimsko carstvo urušavalo.
Godine 411. Huni su zauzeli i uništili centar V legije Oeskus. Nedugo zatim, tadašnji imperator Istočnog rimskog carstva, Justinijan I, obnovio je grad i ceo dunavski limes, međutim grad kao i cela granica nepovratno su pali u 6. veku nakon dolaska Avara.
Tokom kasne antike veka legija se ponovo pominje u pisanom izvoru poo imenu Notitia Dignitatum, dokumentu iz kasnog perioda rimske države u kojoj je detaljno opisana administrativna podela zapadnog i istočnog Rimskog carstva.
Notitia Dignitatum pominje Legio V Macedonica (tačnije njene odvojene konjičke jedinice) kao deo orijentalne armije i kao jedinice stacionirane u Egiptu koje su tamo ostale sve dok se nisu pridružile Vizantijskoj vojsci.
Poslednji ostacio legije se pominju u izvorima iz 635. ili 636. godine. Natpis pominje legiju koja je utvrdila Heliopolis, rimski grad u današnjem Libanu koji je pao pod naletom muslimana Rašidunskog kalifata.
Šta se kasnije dogodilo sa legijom ostaje nepoznanica. Možemo samo da pretpostavimo da su preostali ostaci nekadašnje moćne legije poraženi od strane arabljana u Levantu i u Egiptu.
Međutim i pored toga, nasleđe kojeje preostalo iza imena LEgio V Macedonica je zaista impresivno.
Peta Makedonska legija je najstarija rimska legija u istoriji, ona je postojala u kontinuitetu preko 6 vekova, tačnije 680 godina - od njenog osnivanja 43. godine p. n. e. pa sve do njenog finalnog uništenja 636. godine, kroz celokupnu istoriju Rimske iomperije u klasičnoj eri, kasnoj antici i ranom srednjem veku.
Autor: redportal.rs
