Stanovnici najranijih velikih gradova dobijali najveći udeo svojih proteina na dnevnoj bazi iz graška, pre no iz mesa. Kultura locirana između Ukrajine i Moldavije, koja nosi ime Tripilija i čiji gradovi su osnovani pre čak 6.000 godina u kojima je živelo po 15.000 stanovnika - što ih je činilo najvećim praistorijskim naseljima na svetu.
Od oko 4100. godine p. n. e. Tripilija lokaliteti su počeli da se pojavljuju u stepama severozapadno od Crnog mora. Da bi razumeli kako su ove masivne zajednice funkcionisale (lokaliteti površine i po 320 hektara) naučnici su analizirali izotope ugljenika i vodonika sa više od 480 ljudskih i životinjskih kostiju, kao i zapaljene žitarice i zemlju, koji su sakupljeni sa više od 40 različitih lokaliteta.
Ovako veliki uzorak omogućio je naučnicima da rekonstruišu dijetu Tripilija kulture, usput takođe otkrivajući šta je činilo ishranu stoke i na koji način se vršio uzgoj žitarica.
Kako navode autori studije:
Analiza je u osnovi pokzala da je mali nivo konzumiranja mesa u okviru dijete, tek oko 10%. Ishrana je u najvećoj meri bila fokusirana na žitarice, koje su činile čak 46%, je bila izbalansirana u pogledu broja kalorija i esencijalnih amino kiselina.
Kako dalje navode istraživači, konzumacija mesa je najverovatnije igrala važnu ulogu tokom društvenih događaja koji su služili izgradnji društvene kohezije. Sa druge strane glavno gorivo svakodnevnice i svih osoba je bio grašak. Visoki nivoi vodonika detektovani u ostacima graška sa lokaliteta ukazuje da su bili đubreni životinjskim izmetom, čime se osiguravao dobar prinos kojim se hranila ceokupna populacija grada.
Na osnovu merenja izotopa u kostima životinja, autori sumnjaju da domaće životinje najverovatnije čuvane u ograženim pašnjecima blizu samog naselja, čime se olakšavalo sakupljanje ogromnih količina životinjskog đubriva potrebnih za proizvodnju dovoljnih količina prinosa.
Kako je navedeno u studiji:
Način kaoji je uzgajan grašak, kao i način na koji je čuvana stoka rezultiralo je time da su megagradovi Tripilija kulture bili veoma razvijeni (za svoje vreme) bez vršenja presije na svoju okolinu i prirodnu sredinu.
Gradovi su napušteni pre 5.000 godina.
Kolaps nije najverovatnije nastao usled klime ili ekonomskih problema, već zbog društveno-političkog sukoba. Tačnije kao rezultat društvene nejednakosti.
Ljudi su okrenuli leđa ogromnim gradovima i vratili se selu.
Polcija tzv. Kosova džipovima BLOKIRALA Leposavić
Autor: Redportal.rs
