Josif Mihailović bio je arhitekta, intelektualac, diplomata, nacionalni radnik, gradonačelnik Skoplja. Najzaslužniji je za transformaciju Skoplja iz orijentalnog, turskog grada u moderan, evropski grad.
Čovek čije ime danas u Skoplju jedino nosi taj zabačeni sokak bio je gradonačelnik u dva mandata - od 1929. do 1936. i od 1939. do 1941. g, kada je, 11. marta, umro.
Foto: Wikipedia.org
U tom periodu u Skoplju su izgrađeni objekti poput zdanja banovine - današnjeg Sobranja (skupštine), Oficirskog doma, Železničke stanice, Narodne banke, Pošte, (objekata koji su srušeni u katastrofalnom zemljotresu 1963), zelena pijaca, uređen gradski park, zoološki vrt. U vreme mandata gradonačelnika Mihajlovića u Skoplju je, osim gradnje značajnih stambenih zgrada, sproveden i popis stanovništva, urađen geodetski premer, sa prvim avio-snimanjima, urbanistički plan grada, izgrađen je vodovod sa izvorišta Rašče kraj sela Raduša, hidrocentrala Matka na reci Treski, kanalizacioni sistem.
Josif Mihailović je po poreklu iz srpskog plemena Mijak. Rođen je u mijačkom selu Tresonče. Otac mu je dunđer Mihailo Đorđević, iz familije Jurukovski. Majka Josifa Mihailovića je Hristina, unuka mijačkog glavatara Đurčina Kokala iz sela Lazaropolje.
Foto: Wikipedia.org
Osnovnu školu je završio u Skopskoj Crnoj Gori, niže razrede gimnazije u Skoplju, a više u Srpskoj Gimnaziji u Solunu. Godine 1910. diplomirao je na Arhitektonskom odseku Tehničkog fakulteta u Beogradu. Tokom studija u Beogradu učestvuje u radu društva Srpska braća koje je osnovao Golub Janić.
Pre početka Prvog balkanskog rata stupa u četu Doksima Mihailovića u okviru Dobrovoljačkog odreda pod komandom Vojvode Vuka. Teško je ranjen u vrat i glavu prvog dana Kumanovske bitke 23. oktobra 1912, na visu Srtevica. Sa početkom Prvog svetskog rata stupa kao dobrovoljac u srpsku vojsku, gde je dodeljen inženjerskom odeljenju Vrhovne komande. Godine 1915. se povlači sa srpskom vojskom preko Albanije na Krf.
Odlukom Vlade Kraljevine Srbije, sa Krfa odlazi u Sjedinjene Američke Države, sa zadatkom da prikuplja pomoć i dobrovoljce poreklom iz novooslobođenih krajeva Južne Srbije. Po povratku iz Amerike postaje jedan od osnivača građevinskog društva Feniks, sa kojim učestvuje u izgradnji pruge Beograd-Užice. Period 1926-1928 g. provodi u Engleskoj, gde završava doktorske studije na temu Vrtnih gradova.
Foto: Wikipedia.org
Godine 1929, Kralj Aleksandar I Karađorđević ga postavlja za gradonačelnika Skoplja, sa zadatkom ga pretvori u grad dostojan bivše prestonice Cara Dušana. Funkciju gradonačelnika obavlja do 1936. g, kada je smenjen, kao protivnik Milana Stojadinovića. Na mesto gradonačelnika Skoplja vraća se 1938. g. i na toj poziciji ostaje do svoje smrti 1941. g.
U periodu njegova dva mandata kao gradonačelnika Skoplja, za ukupno nepunih osam godina, dokumentovano je da su među desetak novih objekata škola, podignute i zgrade muške gimnazije Kiril i Metodij i ženske gimnazije Kraljica Marija. Navodi se da je Mihajlović obnovio i požarom urušenu biblioteku Isa-bega u čijem fondu je bila i Hipokratova knjiga na arapskom jeziku. U gradu je izgrađeno više od 280 kilometara ulica sa 20-ak raskrsnica, zatim dečje odmaralište na brdu Vodno, uređena su ratna skloništa, proširena gradska bolnica, izgrađena nova gradska klanica, podignuti nadvožnjaci, mostovi, nekoliko teniskih i dva fudbalska igrališta.
SKOPLJE: Ristićeva palata jedan od simbola grada
Prema sačuvanim sećanjima starih Skopljanaca, najugledniji gradonačelnik Josif Mihajlović, za vreme dva mandata, često je gradom šetao - "što pešice, što u fijakeru, i registrovao probleme..." Bio je izuzetno cenjen u narodu. U zapisima je opisano da je na njegovoj sahrani, u martu 1941. na petočasovnoj ceremoniji, u pogrebnoj povorci bilo više od 15.000 građana.
Danas se u njegovoj kući nalazi amabasada Albanije.
Autor: redportal.rs
