Kako smo došli do toga da sat podelimo na 60 minuta, a minut na 60 sekundi?
Drevne civilizacije su milenijumima gledale u nebo da bi merile velike jedinice vremena. Postoji godina, to je vreme koje je potrebno Zemlji da izvrši jednu rotaciju oko Sunca; mesec, otprilike koliko je potrebno mesecu da obiđe našu planetu; nedelja, što je približno vreme između 4 mesečeve faze; i dan, što je trajanje jedne rotacije Zemlje oko svoje ose.
Deljenje dana nije bilo tako jednostavno, mada sati i minute vode poreklo u tradicijama koje sežu hiljadama godina unazad. Upotreba broja 60 je započela je sa Sumerima koji su koristili različite brojevne sisteme. Dok mi pišemo brojeve koristeći bazu 10, ili "decimalu", ova civilizacija je koristila bazu 12 ("duodecimal") i bazu 60 ("sekigesimal"). Nije poznato tačno zašto su izabrali ove sisteme, ali postoji nekoliko teorija.
Mnoge drevne kulture koristile su prste i ruke za brojanje, pretostavaljase da je tako nastalo brojanje.
Manje razlomaka ima ponavljajuće decimale (1/3 = 0,333…) kada su zapisane u seksagesimalu. Ovo je posebno važno jer Sumerani nisu imali pojam o razlomacima koji se ponavljaju.
Dvanaest je bio važan broj za Sumerane, a kasnije i za Egipćane. Na primer, to je bio broj lunarnih ciklusa u godini i broj sazvežđa Zodijaka. Dan i noć su bili podeljeni u 12 perioda i rodio se 24-časovni dan.
U 24. veku pre nove ere, Sumere su osvojili Akađani, koji su potom potpali pod vlast Amorita, koji su i izgradili državu Vavilon, koja je vrhunac doživela u 18. veku p.n.e. Vavilonci su izmislili stepen i krug definisali kao 360 stepeni. Postoji nekoliko teorija zašto su izabrali 360.
Vavilonci su shvatili da godina ima blizu 360 dana; otuda što se Sunce "kreće" duž ekliptike približno 1 stepen dnevno.
Radijus kruga preslikava se na opisani šesterougao od šest jednakostraničnih trouglova i tako šestina kruga čini prirodnu meru ugla. U brojevima nasleđenim od Sumera, seksagesimalna vrednost broja izvedena je iz konteksta, pa je šest "napisano" na isti način kao 360.
Vavilonski astronomi započeli su katalogizaciju zvezda u 14. veku p.n.e. Astronomija je cvetala dok su razvijali duboko razumevanje ciklusa sunca i meseca, pa čak i predviđali pomračenja. Katalozi vavilonskih zvezda služili su kao osnova astronomije više od hiljadu godina uprkos procvatu i padu Srednjeg Asirskog carstva, Neoasirskog carstva, Novobavilonskog carstva i Ahemenidskog carstva.
Osvajanja Aleksandra Velikog između 335. i 324. p. n. e. pomogao širenju vavilonske astronomije u Grčkoj i Indiji. Iako su Grci imali svoje brojeve u osnovi 10, vavilonski zvezdani katalozi stvorili su tako snažnu vezu između astronomije i polsegezimalnog sistema da su je grčki (a kasnije i rimski) naučnici i dalje koristili.
Nakon što je Eratosten iz Kirene otkrio da je Zemlja okrugla, u prvom veku pre nove ere, Hiparh Nikejski prilagodio je stepene da kvantifikuje geografsku širinu i dužinu. Dva veka kasnije u Rimskom carstvu, Aleksandrijski Ptolomej podelio je koordinate stepena na 60. (minute) i 60. 60. (sekunde). Ova konvencija o "stepenima, minutima i sekundama" i danas se koristi za crtanje lokacija na Zemlji kao i položaja zvezda.
Minute i sekunde, međutim, nekoliko vekova nisu korišćene za svakodnevno računanje vremena. Mehanički satovi su se prvi put pojavili u Evropi krajem 14. veka, ali sa samo jednom rukom, prateći dizajn sunčanih satova i vodenih satova.
Danas, 5000 godina nakon što su Sumerani prvi put počeli da koriste 60, dane delimo na sate, minute i sekunde. Poslednjih godina promenili smo način merenja jedinica. Više nisu izvedene podelom astronomskih događaja na manje delove, sekunde su sada definisane na atomskom nivou. Konkretno, sekunda je trajanje 9.192.631.770 energetskih prelaza atoma cezijuma.
Autor: redportal.rs
