Brak sklopljen pred matičarem više nije uslov za porodičnu penziju.
Tako će svi koji su bili u vanbračnoj zajednici posle smrti partnera naslediti i penziju ako su živeli zajedno tri godine ili su sa preminulim penzionerom imaju zajedničko dete.
Vladimir Stanković, direktor Sektora za ostvarivanje prava iz PIO fonda, navodi da to pravo, međutim, udovica može da ostvari samo ako je navršila 53 godine u trenutku smrti vanbračnog partnera.
- Ukoliko, recimo, nema navršenih 53 godine života, ali ima navršenih 45 godina života onda će pravo na porodičnu penziju steći kad bude navršila 53 godine života - rekao je Stanković.
Muškarci porodičnu penziju ne mogu da dobiju pre 58 godine.
- Što se tiče udovca, neophodno je da ima navršenih 58 godina života u trenutku smrti vanbračnog partnera - navodi Stanković.
Objašnjava da će penzioni ček stizati čak i na adresu razvedenog supružnika ukoliko je sudskom presudom utvrđeno da ima pravo na izdržavanje.
- Ukoliko je došlo do razvoda braka i ako je presudom utvrđeno pravo na izdržavanje ili ukoliko je prestala vanbračna zajednica i utvrđeno takođe pravo na izdržavanje u tom slučaju takođe po tom osnovu može ostvariti pravo na porodičnu penziju - objašnjava Stanković.
Za supružnike vojnih lica važe drugačija pravila
Vanbračni partner profesionalnog vojnika koji je poginuo za vreme ratnih dejstava pravo na porodičnu penziju stiče bez obzira na navršene godine pod uslovom da nije ponovo sklopio brak.
Dete stiče pravo na porodičnu penziju i ona mu pripada do navršenih 15 godina života. Nakon toga dete ima pravo na porodičnu penziju do završetka školovanja - najviše do navršenih 20 godina života ako pohađa srednju školu i 26 godina života - ako pohađa visokoškolsku ustanovu.
- Postoje određeni izuzeci i posle tog perioda, ali to su posebni slučajevi ukoliko je školovanje prekinuto usled neke bolesti ili ukoliko je produženo školovanje usled služenja vojnog roka. Može se desiti recimo da je za dete utvrđeno da je nesposobno za samostalni život i rad i pre te 26 godine, pa čak i u nekim slučajevima i posle 26 godine kad postoji mogućnost da se to pravo na porodičnu penziju ostvari - objašnjava Stanković.
Na pitanje da li postoji mogućnost da se produži porodična penzija posle 26 godine, ukoliko je recimo neko na doktorskim studijama, odgovara da je nemoguće jer je ograničena godinama života.
Govoreći o iznosu porodične penzije navodi da porodična penzija zavisi od toga koliko je preminuli imao staža i visine uplaćenih doprinosa.
- Pošto se porodične penzije praktično ostvaruju od penzije ili od onog staža koji je bio uplaćen za preminulog praktično porodična penzija zavisi od toga koliko je preminuli imao staža i visinu uplaćenih doprnosa. Pri tom naravno ukoliko je ostvario pravo na porodičnu penziju onda se tu određuje porodična penzija. Ukoliko preminuli nije ostvario pravo na penziju onda se tu utvrđuje kao od lica koje je u osiguranju gde se uzima u obzir koliko je staža imao. Drugim rečima, najmanje je neophodno da ima pet godina staža osiguranja da bi se ostvarilo pravo na porodičnu penziju - objašnjava Stanković.
Uslovi za ostvarivanje tri godine života ili zajedničko dete
Podseća da su 2019. godine praktično uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penzije izjednačeni u odnosu na lica koja su bila u braku i lica koja su bila u vanbračnoj zajednici.
- Uslov je da je ta bračna zajednica odnosno vanbračna zajednica trajala najmanje tri godine ili da su imali zajedničko dete - navodi Stanković.
Objašnjava da postojanje vanbračne zajednice ne utvrđuje PIO fond već se ta činjenica utvrđuje pred sudom u vanparničkom postupku.
- Praktično sud na osnovu dokaza i između ostalog i izjava svedoka utvrđuje da je ta bračna zajednica trajala, a što se tiče ostvarivanja prava na porodične penzije neophodno je najmanje da je tri godine trajala. Odluka suda se dostavlja PIO fondu uz zahtev za ostvarivanje prava na porodičnu penziju i u sklopu sa drugim dokazima praktično mi u PIO fondu odlučujemo o tome da li lice ima pravo na porodičnu penziju - objašnjava Stanković gostujući u Jutarnjem programu Javnog servisa.
Nova pravila stupila su na snagu 2019. godine i kako Stanković kaže do sada je nešto manje od 1.000 lica ostvarilo pravo na porodičnu penziju po osnovu vanbračne zajednice.
Autor: Javni servis
