Mita Konjović: Isti sam Srbin kao oni na Solunskom frontu

Dimitrije Mita Konjović, potomak stare i poznate somborske porodice, rodio se 1888. g. u obližnjem selu Stanišiću, gde je njegov otac Pavle službovao kao učitelj tamošnje srpske osnovne škole. Njegov stariji brat bio je znameniti srpski kompozitor Petar Konjović, a brat od strica u drugom kolenu bio mu je i poznati somborski, vojvođanski i srpski slikar Milan Konjović.

Gimnaziju je pohađao u Somboru, a zatim se, kao stipendista somborske Pravoslavne crkvene opštine, školovao u Pomorskoj akademiji na Rijeci, nakon koje je, kao oficir navigacije, plovio na ratnim brodovima po Sredozemlju i okeanima. Kurs za pilote završio je 1914. g., a do kraja 1915. pilotirao je austrougarskim hidroavionima na severnom Jadranu.

Foto: ravnoplov.rs

SLIKA: Dimitrije Mita Konjović na svom avionu oko 1914. g.

Početkom 1916. g., u činu kapetana korvete, postavljen je za komandanta svih austrougarskih hidrobaza na središnjem i južnom Jadranu. Već u januaru 1916. g. Mita Konjović je dobio naređenje da bombarduje italijanske i francuske brodove koji su prevozili iznemogle srpske vojnike posle prelaska Albanije, u severnoj albanskoj luci Šenđin (Sv. Jovan Medovski), ali naređenje nije izvršio i bombe je izbacio u more. Kasnije se ispostavilo da se u jednom od brodova, koje Konjović nije hteo da bombarduje, nalazilo i najveće blago srpske srednjovekovne pismenosti - Miroslavljevo jevanđelje. Takođe je, kao komandant eskadrile, naredio svojim avijatičarima da ne bombarduju brodove koji su prevozili srpske vojnike i civile u Italiju i na Krf.

Upravlјajući izviđačkim hidroavionom Konjović je, u septembru 1916. g., potopio francusku podmornicu nadomak Bokokotorskog zaliva, ali se spustio na površinu mora da spase francuske oficire, zbog čega ga je, kasnije, odlikovala Vlada Francuske. Bilo je to prvo potapanje podmornice iz aviona u istoriji ratovanja.

Foto: ravnoplov.rs

SLIKA: Konjović potapa francusku podmornicu.

Kada ga je, prilikom jedne inspekcije, nemački car Vilhelm upitao šta je po narodnosti, Konjović je odgovorio da je Srbin. Na carevo pitanje kakav je on Srbin, Konjović je mirno rekao: "Isti kao oni na Solunskom frontu." U činu kapetana fregate Dimitrije Konjović je 1918. god. sačekao jedinice srpske vojske i predao im celokupnu austrougarsku flotu, koja se nalazila u Bokokotorskom zalivu, posle čega je stupio u Vojsku Kraljevine SHS (1922. g. bio je član vojne delegacije koja je nabavljala ratne avione za kraljevsku vojsku). U ime Kraljevine SHS Konjović je u to vreme učestvovao na međunarodnim avijatičarskim kongresima.

Foto: ravnoplov.rs

SLIKA: Dimitrije Konjović kao pilot oko 1917. g.

Godine 1923. napušta vojsku i u Novom Sadu osniva Prvu srpsku industriju aeroplana, automobila i strojeva Ikarus, nekoliko godina kasnije preseljenu u Zemun. Mala fabrika brzo se razvijala, pa je od početnih 7 radnika, do početka Drugog svetskog rata, u njoj radilo 3.000 zaposlenih, a proizvedeno je 477 aviona, od kojih 9 tipova domaće konstrukcije, a 8 po licenci. Dimitrije Mita Konjović, vlasnik i direktor ove fabrike, bio je u to vreme jedan on najbogatijih ljudi u Kraljevini Jugoslaviji.

Foto: ravnoplov.rs

SLIKA: Dimitrije Konjović kao vlasnik i generalni direktor Ikarusa, u krugu fabrike

U vreme okupacije Konjović je, neko vreme, bio zatvoren u logoru na Banjici, a posle Drugog svetskog rata organizovao je obnovu rada fabrike Ikarus, ali je lažno optužen za privrednu saradnju sa okupatorom, pa mu je konfiskovana fabrika i celokupna lična imovina. Preselio se u Bešku, gde je živeo od poljoprivrede. Umro je u Beogradu 1982. g., u 94. godini.

Foto: ravnoplov.rs

SLIKA: Mita Konjović sa suprugom u Beški, nakon Drugog svetskog rata.

Autor: ravnoplov.rs