Trgovci i rudari zlatom prvi su otkrili šigirskog idola na dnu bare sa tresetom u Rusiji, tačnije na Uralu 1894. godine. Jedinstveni predmet, skoro 3 metra dug totemski štap, koji čini 10 drvenih fragmenata sa urezanim licima, očima i udovima dekorisanim geometrijskim motivima - najstariji je otkriven i poznat primerak umetnosti od drveta.
Više od 100 godina nakon njegovog otkrića arheolozi i dalje otkrivaju novosti u vezi sa ovim nesvakidašnjim i neprocenjivim artefaktom. Poslednja stvar koja je pronađena je da je predmet zapravo skoro milenijum stariji nego što se mislilo. To je delo naučnika sa Univerziteta Göttingen u Nemačkoj, koji su svoje nalaze i rad objavili u časopisu Quarternary International.
NAUKA: Zašto su rani ljudi počeli da stoje uspravno?
Na osnovu temeljnih analiza drveta procenjena je nova starost od oko 12.250 godina. Predmet je izrezbaren iz jednog celog drveta ariša sa 159 godova. Sam predmet je napravljen pre oko 12.100 godina, na kraju poslednjeg ledenog doba.
Ledeno doba je bio period ogromnih klimatskih promena, kada su se rane šume počele širiti širom postglacijalne Evroazije. Predeo se promenio kompletno, a sa njime i umetnost. Verovatno kao odraz novih izazova i realnosti, koja je nastala nakon povlačenja leda.
Foto: Wikipedia.org/free use
Šigirski idol je stariji od Stounhendža (koji je stvoren pre oko 5.000 godina) za više od 7.000 hiljada godina. Pored toga, duplo je stariji od egipatskih piramida.
Prva procena starosti urađena je 1997. godine, kada je radiokarbonskom analizom utvrđena starost od oko 9.500 godina. Istog trena mnogi su u naučnoj zajednici odbacili ove nalaze kao neverovatne, odbijajući da veruju da su lovačko-sakupljačka plemena Sibira bila u stanju da stvore umetnost, a samim tim, i svoju kulturu.
Često se forsirao narativ u kome je agrarnim kulturama davan kulturološki primat nad lovcima-sakupljačima. Posebno nad onima koja su nastajala na Bliskom istoku, dok su dokazi iz Sibira često zanemarivani i sporeni bez argumenata.
Godine 2018. na šigirskom idolu je primenjena tehnika široke spektometrije, koja je izbacila cifru starosti od 11.600 godina. Sada je ta starost još više pomerena.
Sudeći po motivima urezanim u predmet, čini se da su mu njegovi tvorci zamislili da on bude deo rituala i da nosi ulogu tzv. mobilijara, odnosno simbola, koji se nosi jer ima centralnu simboličku ulogu u širem ritualu. Sudeći prema tumačenju kuratora predmeta iz Sverdlovskog regionalnog muzeja Svetlane Šavčenko, lica urezana na predmetu, kao i motivi, imaju šifrovane reference koje se odnose na mit o postanju i na kultnu granicu između neba i zemlje.
Opstanak ovog predmeta više od 12 milenijuma je samo po sebi neverovatna stvar. Kisela, antimikrobijalna sredina ruskog Urala i treseta u kome je otkriven, očuvali su drvo u fantastičnom stanju.
Istraživanja se nastavljaju.
NAUKA: Neandertalci su razumeli ljudski govor? 🤔
Ostrvo hobita 💗
HOMO SAPIENS: Evolucija modernog čoveka 🐵
Autor: redportal.rs
