Jdva da je primetno golim okom, ali od jutra 21. decembra (ili 21. juna ako ste ispod linije ekvatora) dan je svakim danom sve duži a Sunce sve duže na nebu. Za većinu ljudi to označava početak sna o danu koji ne započinje mrklim mrakom, ali za ljude iz perioda neolita zimska ravnodnevnica (kako se zove) je imala daleko veći značaj.
Relativno novi za ceokoncept sedentarnog života, praistorijski zemljoradnici su zavisili od godišnjeg "rađanja" Sunca da bi osigurali nastavak njihovog zemljoradničkog ciklusa (setva/žetva). S toga ne čudi što su je baš neolit bio vreme pojava najranijih struktura koje prate kretanje Sunca, Meseca i drugih nebeskih tela - sa kratkodnevnicama i dugodnevnicama kao centralnim tačkama godine.
Dalje predstavljamo neke od najstariji i najimpresivnijih tradicija Solsticija u svetu.
NJUGREJNŽ - Irska
Sagrađen oko 3200. godine pre nove ere, Njigrejndž je najpoznatiji spomenik u okrugu Meth u Irskoj. Sastoji se od humke u kojoj se nalazi više grobnica. Ona je konstrusiana u stlu "grobnice prolaza" ili portala, odnosni kroz nju se može uzduž proći i njena vrata su savršeno poravnata za zimskom ravnodnevnicom.
Tokom najkraćeg dana u godini na zalasku Sunca, sunčevi zraci padaju na Njugrejndž na tajnačin da direktno obasjavaju centralnu prostoriju grobnice i njenu impresivnu kolekciju gravura. Najnovije analize motiva pokazale su da urezane spiralne linije najverovatnije predstvljaju Sunce i njegovo duženje i skraćivanje putanje na nebu izmežu kratkodnevnice zimi i dugodnevnice leti.
Takođe vredi napomenuti da su iste ili slične rezbarije prisutne na mnogim grobnicama istog tipa u Britaniji, ukzujući da je Njugrejndž verovatno deo veće međusobno povezane neolitske tradicije fokusirane na posmatranje solsticija. Jedna koja se posebno ističe je Maešou sa Orknija, nedaleko od severne obale Škotske, koja isto pozicionirana sa ciljem da kratkodnevnica obasja centralnu prostoriju grobnice.
ČIČEN ICA - Meksiko
Na američkom kontinentu nije bilo zvaničnog neolitskog perioda, i s obzirom da su ljudi stigli na kontinent pre samo 20.000 godina, razumljivo je da su se stvari događale znatno kasnije nego u ostatku sveta. Verovatno najimpresivniji spomenik vezan za zimsku kratkodnevnicu se nalazio u poznatom gradu Maja Čičen Ica, gde je centralna piramida (Poznata pod imenom El Kastiljo) bude cela obasjana tokom zimske kratkodnevnice.
Do popodneva tokom kratkodnevnice, ugao Sunčevih zraka je takav da su dve strane piramide obasjane dok su druge dve u tami, stvarajući upečatljiv vizuelni spektakl i svedočanstvo majanske astronomske preciznosti.
Piramida je sagrađena oko 550. godine p. n. e, El Kastiljo je značajno mlađi od drugih spomenika poput Njugrendža ili Stonhendža, čak i nije najstariji spomenik ovog tipa u Americi.
STONEHENDŽ - Engleska
Kada dođemo do pitanja istorije, arheologije i kratkodnevnica ne možemo a da ne pomenemo Stounhendž. Sagrađen je u više različitih perioda i stadijuma, procenjuje je sa da je rad na njemu počeo oko 3000. godine pre nove ere i da je poravnat sa zorom letnje kratkodnevnice na istoku i zalaskom Sunda zimske kratkodnevnice na zapadu.
Nije još uvek jasno kako su se proslavljala ova dva događaja u neolitu, iako praistorijski stanovnici lokalnog sela Durington vols, gde su živeli radnici koji su podigli Stounhendž, su u velikom broju vršili klanje životinja tokom sredine zimskih perioda što može ukazivati na ogromne festivale i proslave tokom solsticija.
Međutim, iako je Stounhedž možda najpoznatiji daleko je od najstarijeg. Na primer jedan daleko stariji se nalazi u Portugalu i zove se Almendres Kromleh i smatra se da je podignut oko 6.000. godine pre nove ere. Nije nimalo jasno ko je postavio kamenje u krug niti čemu je služio sam lokalitet iako su arheolozi uvideli vezi u poravnanje između kromleha i obližnjeg menhira sa zorom tokom jutra zimske kratkodnevnice.
Pog*nuo vozač kombija 😢🚨
Autor: redportal.rs
