Ne postoji pravi filmofil koji nije bar nekoliko puta pogledao kultno ostvarenje Martina Skorcezea, film Taksista iz 1976. Razloga za to ima i previše, od genijalne priče koju je napisao Pol Šreder, fantastične glume Roberta de Nira koja mu je osigurala status vanserijski dobrog glumca, preko zanimljive muzike Bernarda Hermana, do raznih pitanja na koje svaki gledalac treba da nađe odgovore kad se film završi, o čemu rasprave traju i dan-danas.
IZVOR: YT / e-Pipoca
Upravo ovaj kultni film ove godine puni 45 godina postojanja, ali je njegov uticaj na svetsku kulturu toliki da je inspirisao mnoge kasnije reditelje, pa se često i parodira. Međutim, ono o čemu se ređe govori jeste, da li je postojao neko ko je uticao na Skorcezea kako bi napravio ovaj film o veteranu iz Vijetnama koji ne može da se prilagodi sredini u kojoj je prinuđen da živi?
Upravo tu se može doći do zanimljivih otkrića, ukoliko ste spremni da kopate dovoljno duboko. Naime, ako krenemo tim putem, nemoguće je da ne primetimo radove danas zaboravljenog srpskog reditelja Jovana Jovanovića Joce, koji su prethodili Taksisti.
Jovan Joca Kovanović je srpski i jugoslovenski reditelj koji je danas zaboravljen jer je u vreme dok je stvarao svoje najbolje filmove bio potisnut iz glavnih krugova. Razlozi su, jasno, bili političke prirode, jer se Joca u svojim filmovima bavio ljudskim pričama i sudbinama koje su se dešavale na marginama jugoslovenskog društva, koje je moralo sebe neprestano da uverava da je idealno i po meri svakog čoveka.
Ipak, on se kao reditelj nije nikada uklapao u taj kalup, tako da su njegovi najpoznatiji filmovi do danas ostali Mlad i zdrav kao ruža (1971) sa Draganom Nikolićem u glavnoj ulozi, i Pejzaži u magli (1984). Međutim, pre svih njih Joca je snimio kratak igrani film, svoj studentski diplomski rad, koji će ga u suštini zauvek odrediti kao reditelja. To je film Izrazito ja iz 1969. godine, sa Stevanom Tadićem, koji se inače posle ovog filma nigde nije pojavljivao kao glumac.
IZVOR: YT / RMR PRODUCTION
Šta je toliko zanimljivo sa ovim filmom, koji je neka vrsta prethodnice Mlad i zdrav kao ruža? Priča prati mladića koji je odrastao u prividno idealnom društvu, koji ne može da podnese ljudsku dvoličnost koja nastaje u takvom okruženju, ali voli da se vozi automobilom kroz osvetljene beogradske bulevare, sve vreme nosi pištolj sa sobom i govori kako bi rado poubijao sve ljude na ulici. Zvuči poznato?
Ako ovde dodamo podatak da su Skorceze i Šreder gledali Jovanovićev film na festivalu studentskog filma u Njujorku na kom je on osvojio i prvu nagradu, moramo priznati da slučajnosti ima i previše da bismo samo odbacili vezu između ovih ostvarenja. Takođe, zanimljivo je videti sastav žirija koji je te godine odlučivao o nagradama - tu su bili Endi Vorhol, Stiven Spildberg, Piter Bogdanović, kao i mladi reditelj koji je gazio krupnim koracima Majk Nikols (režiser Diplomca). Malo li je?
Ovde i ne spominjemo bliskost koju je De Niro uspostavio s našom zemljom i narodom dok je bio mlad, što je priča za sebe.
IZVOR: YT / Jovan Jovanovic Official
Svakako, Skorceze je sa svojim filmom postao legenda u SAD, slavljen u celom svetu, dobitnik mnogih prestižnih nagrada i ime koje se svuda prepoznaje. Jovan Jovanović Joca je poznat samo u svojoj zemlji, i to u određenom krugu ljudi zaljubljenika. Razlog za takav rasplet je jednostavno naći, jer je Skorceze ipak stvarao i radio u sistemu koji je cenio kritičke teme prema društvu, dok sa Jovanovićem to uglavnom nije bio slučaj.
Ipak, preporučujemo da pogledate sve Jovanovićeve filmove još jednom, jer vrede svakog minuta. To posebno, osim pomenutih, važi za dokumentarce Čovek koji je stvarao sisteme (o Josipu Brozu) i KOLT 15 GAP (koji je podmetnuo kao skraćenicu od Kupim otpatke ližem tanjire 15 godina aktivno pasivno). Posle njih će vam biti jasnije zašto nije ni mogao da snimi više igranih filmova. Ali, zaveštanje je ostalo, a ono se ne može izbrisati.
DOMAĆI SF FILMOVI: Malo ih je, al' IH IMA 👽🤖
ZANIMLJIVOSTI o filmu JUŽNI VETAR 2 🤯
7 domaćih filmova u konkurenciji za Oskara 🤩
Autor: redportal.rs
